W ostatnich badaniach naukowych, szczególnie w kontekście leczenia udarów mózgu, tromboliza dożylna z użyciem alteplazy zyskuje na znaczeniu. Badanie WAKE-UP, które rozpoczęło się we wrześniu 2012 roku, dostarcza nowych, istotnych informacji na temat skuteczności tego leczenia u pacjentów z niedokrwieniem mózgu o nieznanym początku oraz z obecnością zatorów naczyniowych. Celem badania było określenie, czy zastosowanie alteplazy, prowadzonej pod kontrolą obrazowania rezonansu magnetycznego (MRI), przynosi korzyści pacjentom z niedokrwieniem mózgu oraz z zablokowanymi naczyniami krwionośnymi.
Charakterystyka badania WAKE-UP i jego znaczenie
Badanie WAKE-UP to wieloośrodkowe, randomizowane, podwójnie ślepe, kontrolowane placebo badanie kliniczne. Uczestnicy zostali losowo przydzieleni do grupy otrzymującej alteplazę lub placebo, a ich stan był oceniany na podstawie wyników obrazowania MRI. Kluczowym pytaniem badania było, czy tromboliza dożylna z użyciem alteplazy poprawia wyniki funkcjonalne u pacjentów z ostrym udarem niedokrwiennym o nieznanym początku oraz z zablokowanymi naczyniami mózgowymi.
Wyniki badania: efekty trombolizy dożylnej z użyciem alteplazy
Podstawowe dane demograficzne i kliniczne pacjentów
W badaniu wzięło udział 185 pacjentów z niedokrwieniem mózgu, z czego 98 (20%) miało dużą zatorowość naczyniową (LVO). Średni wiek pacjentów wynosił 64,5 lat, a 46% z nich stanowiły kobiety. Pacjenci z zablokowanymi naczyniami mieli wyższe wartości w skali NIH Stroke Scale (NIHSS), co wskazuje na cięższy przebieg udaru. W grupie pacjentów z AVO (jakiekolwiek zablokowanie naczynia) korzystny wynik (mRS 0-1) zaobserwowano u 31,9% pacjentów leczonych alteplazą, w porównaniu do 19,8% w grupie placebo (aOR 2,04, 95% CI 1,00-4,18).
Brak interakcji między statusem naczyniowym a efektem leczenia
Analiza wyników wykazała, że leczenie alteplazą zwiększało szanse na korzystne wyniki bez różnic w efektach leczenia w zależności od statusu naczyniowego pacjentów. W grupie pacjentów z LVO korzystny wynik osiągnęło 30,2% pacjentów leczonych alteplazą, w porównaniu do 15,9% w grupie placebo (aOR 2,08, 95% CI 0,71-6,10). To sugeruje, że tromboliza dożylna z użyciem alteplazy może być skuteczna niezależnie od obecności zatorów w naczyniach.
Wyniki wtórne i bezpieczeństwo stosowania alteplazy
Analiza wyników wtórnych wykazała, że pacjenci z AVO, którzy otrzymali alteplazę, mieli znacznie lepsze wyniki w badaniach jakości życia, a także korzystniejsze wyniki w skali mRS. W grupie pacjentów z LVO nie zaobserwowano znaczącej różnicy w wynikach w porównaniu do grupy placebo. Co więcej, w grupie pacjentów leczonych alteplazą odnotowano wyższe wskaźniki powikłań, takich jak krwawienie wewnętrzne, jednak nie przekroczyły one wartości z wcześniejszych badań kontrolowanych.
Dyskusja: znaczenie wyników dla praktyki klinicznej
Wyniki badania WAKE-UP potwierdzają, że tromboliza dożylna z użyciem alteplazy może przynieść korzyści pacjentom z udarem niedokrwiennym o nieznanym początku, nawet w przypadku obecności zatorów naczyniowych. Chociaż niektóre wyniki nie były statystycznie istotne, sugerują one, że alteplaza może być stosunkowo bezpieczna i skuteczna w tej populacji pacjentów. Wnioski te mogą mieć istotne znaczenie dla praktyki klinicznej, zwłaszcza w kontekście wyboru terapii dla pacjentów, którzy nie kwalifikują się do endowaskularnych procedur leczenia.
Podsumowanie: nowe możliwości terapeutyczne z alteplazą
Badanie WAKE-UP dostarcza nowych dowodów na korzyści płynące z zastosowania trombolizy dożylnej z użyciem alteplazy u pacjentów z udarem niedokrwiennym o nieznanym początku. Wyniki te mogą wpłynąć na przyszłe wytyczne dotyczące leczenia udarów mózgu i otworzyć nowe możliwości terapeutyczne dla pacjentów, którzy nie są kandydatami do endowaskularnego leczenia udarów. Konieczne są jednak dalsze badania, aby lepiej zrozumieć mechanizmy działania alteplazy oraz jej skuteczność w różnych podgrupach pacjentów.
Bibliografia
Galinovic Ivana, Fiebach Jochen B., Boutitie Florent, Cheng Bastian, Cho Tae-Hee, Ebinger Martin, Endres Matthias, Enzinger Christian, Fiehler Jens, Ford Ian, Gregori Johannes, Günther Matthias, Lemmens Robin, Muir Keith W., Nighoghossian N., Roy Pascal, Simonsen Claus Z., Thijs Vincent N., Wouters Anke, Gerloff Christian, Thomalla Götz, Pedraza Salvador and Powers WJ. Effect of IV Thrombolysis With Alteplase in Patients With Vessel Occlusion in the WAKE-UP Trial. Neurology 2024, 104(2), e344-e418. DOI: https://doi.org/10.1212/WNL.0000000000209871.
